Nocny patrol – recenzja

Autor Nocnego Patrolu Sergiej Łukjanienko jest w Polsce postacią bardzo mało znaną. Trudno w to uwierzyć, ponieważ za naszą wschodnią granicą ten arcymistrz literatury pogranicza s-f i fantasty wydaje powieści w milionowych nakładach, a ich ekranizacje biją, ustanowione przez zachodnie produkcje, rekordy oglądalności. Kilka miesięcy temu obejrzałem film Nocny Dozór, który delikatnie mówiąc wbił mnie w fotel i gdy w moich rękach znalazła się świeżo wydana przez oficynę MAG powieść na motywach, której nakręcano ten film od razu zabrałem się do lektury.

Książka liczy sobie 424 strony, wydana jest przyzwoicie w miękkiej oprawie, grafika na okładce trzyma poziom i dobrze wprowadza w klimat świata, w którym współzawodniczą ze sobą dwie siły: dobro i zło. Sama tematyka wydaje się być naiwna i stara jak świat, ale w wykonaniu Siergieja Łukjanienki ten bardzo wyeksploatowany problem nabiera nowych kolorów (od różnych odcieni czerni i bieli, poprzez szare oblicza ulic i stacji moskiewskiego metra, aż do całej palety barw, pod jakimi występują ludzkie charaktery).

Główni bohaterowie książki to Inni służący w tak zwanym Nocnym Patrolu – instytucji powołanej do życia na mocy traktatu zawartego niegdyś pomiędzy Dobrem i Złem. To ludzie obdarzeni przez naturę wyjątkowymi zdolnościami pozwalającymi przede wszystkim dostrzegać w sposób magiczny prawdziwą ludzką naturę – objawiająca się jako różnobarwna aura przypisana do postaci. Nocny Patrol ma za zadanie pilnować przestrzegania litery traktatu przez siły zła. Na świecie działa również Patrol Dzienny, który dla odmiany pilnuje przedstawicieli Dobra. W jego szeregach również służą Inni. W ten sposób mimo ciągłej walki siły obu stron pozostają równe.

Siergiej Łukjanienko bardzo szeroko rozpatruje rozterki moralne, przed którymi co chwilę stają członkowie Nocnego Patrolu. Przypominają oni znużonych stróżów prawa, którzy, aby powstrzymywać przestępczość, co rusz muszą wchodzić z nią w układy i przekraczać dozwolone metody. Takiego porównania dokonuje główny bohater książki Anton Gorodecki, który opisując szok, jaki musi przejść każdy z nowych zwerbowanych członków Nocnego Patrolu, porównuje go do pierwszych miesięcy pracy młodego policjanta, który na początku naiwnie wierzy w dobro i zło i w bezwzględną walkę z bezprawiem, a potem dowiaduje się, że oprócz policji i przestępców istnieją również konfidenci, układy ze światem przestępczym, prowokacje, zastraszanie i tak dalej.

Nocny Patrol czyta się jednym tchem, ponieważ tłem do walki dobra ze złem są różne inne problemy poruszane przez autora. Chciałbym wskazać na bardzo ciekawie przedstawiony obraz postrzegania siebie nawzajem przez obie płcie, który najbardziej objawia się, gdy dwoje członków Nocnego Patrolu Anton i Olga, w ramach podstępu, wymienia się ciałami. Drugą, interesującą kwestią jest ujawnianie przez starszych członków grupy kulis prawdziwej historii świata, na czele z Wielką Rewolucją Październikową, w której brali udział członkowie obu patroli.

Postacie kreowane przez Siergieja Łukjanienkę są bardzo realistyczne, a obraz ich wnętrza bardzo przekonywujący. Szczególnie mi, jako czytelnikowi, przypadło do gustu to, że mimo wręcz boskich możliwości bohaterowie książki pozostają ludźmi, np. mają zainteresowania, swoje życie prywatne, a gdy mogą rozwiązać jakiś problem w sposób konwencjonalny robią to, pozostawiając swoje nadludzkie możliwości do pracy zawodowej.

Ciekawie wypada również przedstawienie w Nocnym Patrolu krajobrazu Rosji, a przede wszystkim Moskwy lat 90-tych. W powieści występują przedstawiciele różnych klas społecznych, przede wszystkim natomiast klasa średnia. Całość polana jest litrami krajowej wódki, którą mimo zaznajomienia się wykwintnymi światowymi alkoholami najbardziej cenią sobie bohaterowie książki.

W Nocnym Patrolu uważny i oczytany znaleźć może również liczne odniesienia do różnych dzieł literatury rosyjskiej – najbardziej dla mnie widoczny jest tutaj ukłon w stronę braci Strugackich i ich dzieła Poniedziałek zaczyna się w Sobotę.

Uważam, że Nocny Patrol to powieść wybitna, która powinna stać się lekturą obowiązkową dla każdego czytelnika fantastyki w Polsce i na świecie. Z niecierpliwością czekam aż wydawnictwo MAG sięgnie po inne pozycje tego autora.