Średniowieczne żaglowce

 

Gracze bardzo często podróżują wszelkiego rodzaju statkami. Można pomyśleć nad wprowadzeniem kolorków do takich podróży poprzez opisy jednostek pływających. "Co kraj to obyczaj" lub raczej "co kraj to inna łódka". Inne żaglowce będą używane w Kislevie, a inne na ciepłych południowych wodach Tilei. Opiszę kilka przykładowych łodzi żaglowych, dodatkowo nad opisem każdej umieszczę (bardzo!) uproszczony rysunek, stworzony w znanym nam wszystkim programie. ;]

 

Koga

Zaczniemy od domu, czyli morza Bałtyckiego. Koga (lub kogga) była statkiem żaglowym używanym do celów handlowych w XII - XVI wieku na morzu Bałtyckim i Północnym. Koga nie przekraczała długością 30 m. Zawsze miała jeden maszt z dużym żaglem rejowym oraz wynaleziony w XII wieku ster zawiasowy. Bardzo charakterystyczne dla tego statku są kasztele na rufie i dziobie (często z dającymi większą ochronę blankami), używane jako stanowiska bojowe. Koga była podstawowym typem statku miast hanzeatyckich i opanowała handel w północnej Europie na przestrzeni od XII do XVI wieku.

 

Parametry techniczne przykładowej dużej kogi:

- długość 30 m

- szerokość 10 m

- zanurzenie 3 m

- wyporność 1000 t

 

Karawela

Statek trójmasztowy o ożaglowaniu łacińskim. Karierę karawela rozpoczęła w XII wieku jako niewielki portugalski statek rybacki, który z czasem coraz częściej używany był do celów transportowych. Karawela najczęściej posiadała rozbudowaną nadbudówkę na rufie przy jednoczesnym braku takowej na dziobie statku, co owocowało dość charakterystyczną sylwetką. Nazwa wzięła się najprawdopodobniej od staroportugalskiego słowa caravela (co było zdrobnieniem od cáravo, czyli po naszemu statek). Karawele, gdy rozwinęły się (dodanie 4 masztu tzw. bonawentury) i zyskały na popularności były uczestniczkami wielkich wypraw odkrywczych i kolonizacyjnych Hiszpanów i Portugalczyków. Karawelami były takie sławy jak Nina i Pinta - dwa z trzech statków Krzysztofa Kolumba*.

 

Pinka

Pinki w porównaniu z galeonami wypadały jako okręty niewielkie. Ustępowały im zarówno wielkością, wypornością, jak i uzbrojeniem. Mniejsze pinki posiadały dwa maszty - na każdym znajdował się jeden żagiel rejowy, większe jednostki tego typu były okrętami trójmasztowymi. Żaglowce te wykorzystywano przede wszystkim do służby patrolowej, zwiadowczej oraz jako statki konwojowe. Nazwa tej łodzi wzięła się prawdopodobnie od holenderskiego słowa pink (łódź rybacka) lub z łacińskiego pinus (sosna).

 

Parametry przykładowej pinki:

- długość 24 m

- szerokość 6 m

- zanurzenie 3,3 m

 

Karaka

Karaka (karraka, krack) była żaglowym statkiem handlowym z XV wieku. Powstała w basenie Morza Śródziemnego na początku posiadając ster wiosłowy, by po jakimś czasie zmienić go na dużo lepszy, zapożyczony z północy ster zawiasowy. Charakterystyczne były nadbudówki: nieco niższa na rufie i wyższa, zadarta pod kątem, wystająca nieco przed kadłub nadbudówka dziobowa. Statek miał ożaglowanie rejowe na (w zależności od ilości masztów) pierwszym lub pierwszych dwóch masztach oraz żagiel łaciński na ostatnim maszcie (tzw. bezanmaszcie). Burty kadłuba wzmocnione były pionowymi odbojnicami. Do karak należała Santa Maria - okręt flagowy Krzysztofa Kolumba*.

 

Parametry Santa Marii:

- długość ok. 30 m

- wyporność ok. 120 t

- załoga 39 osób

 

Galeon

W XVI wieku z śródziemnomorskiej karaki powstał w Hiszpanii nowy typ okrętu - galeon. Na początku był to po prostu statek handlowy przystosowany do celów militarnych. W tym czasie miał nośność ok. 100 t oraz długość nie przekraczającą 60 m (z bukszprytem), szerokość 10 m, a zanurzenie 5 m. Galeon powstał w myśl przysłowia "potrzeba jest matką wynalazków". Hiszpania potrzebowała dużego okrętu zdolnego do dalekich podróży oceanicznych, by utrzymywać ścisłe kontakty z jej koloniami w obu Amerykach. Wielkie rzesze żołnierzy i osadników wysyłanych do Nowego Świata musiało się gdzieś pomieścić - konieczna stała się potężna rozbudowa nadbudówki rufowej (niektóre z nadbudówek składały się z 7 kondygnacji!) i dalszego zwiększenia rozmiarów statku. W ten sposób położone zostały podwaliny pod osiemnastowieczne okręty liniowe (m.in. takie piękności jak Victory admirała Nelsona, czy Vasa króla Gustawa). W Polsce za panowania Zygmunta II Augusta został zbudowany w Elblągu galeon Smok.

 

Parametry późnego galeonu lub okrętu liniowego:

- wyporność do 1600 t

- długość ok. 50 m

- uzbrojenie do 100 armat

 

Mam nadzieję, że udało mi się zainteresować tematem i choć trochę przybliżyć sylwetki tych żaglowców. Niech Wasze sesje zapadają w pamięć, a Wasi gracze niech są wdzięczni za Waszą pracę!

 

 

Autor: Rallat

 


Przypisy: * tak - to właśnie ten co przepłynął Atlantyk ;P

 

 

(c) Tawerna RPG 2000-2004, GFX by Kazzek, HTML by Darky